Kiedy myć ręce? Higiena rąk. Darmowe infografiki do pobrania

Raporty WHO niezmiennie od lat podkreślają rolę higieny rąk w profilaktyce zdrowotnej. Tak prosta czynność jak dokładnie dokładne umycie dłoni zapobiega rozprzestrzenianiu się wielu chorób. Szczególnie w krajach rozwijających się, odpowiednia higiena dłoni stanowi wyzwanie. Z drugiej strony w krajach wysoko rozwiniętych mówi się o nadmiernej higienie, która może mieć związek z częstotliwością występowania alergii. Gdzie jest złoty środek? Kiedy powinno się myć ręce?

SPIS TREŚCI

Higiena rąk w gabinetach w opiece zdrowotnej
Mycie rąk a grypa
Higiena dłoni w każdej sytuacji
Mycie rąk to podstawa, ale?
Edukacja w zakresie higieny
Infografiki - kiedy myć ręce? (darmowa infografika do pobrania)

Higiena rąk w gabinetach w opiece zdrowotnej

Grupą zawodową, która szczególnie powinna przestrzegać zasad higieny i prawidłowo myć i dezynfekować ręce, dłonie są pracownicy usług medycznych i okołomedycznych. Zgodnie z raportem WHO ("Wytyczne WHO dotyczące higieny rąk w opiece zdrowotnej – podsumowanie", World Health Organization, 2009) bakterie przenoszone na dłoniach lekarza są najczęstszą przyczyną zakażeń endemicznych, inaczej zwanych szpitalnymi. Jest to o tyle trudna sytuacja, że bakterie szpitalne są odporne na antybiotyki, a wywołane przez nie choroby mają dłuższy i trudniejszy przebieg. Pracownik służby zdrowia powinien więc przestrzegać zaleceń odnośnie częstotliwości i metody mycia dłoni.

Podstawowe zalecenia w tym zakresie dla pracowników usług medycznych to bezwzględne mycie dłoni:

1. pomiędzy kolejnymi wizytami pacjentów – unika się w ten sposób rozprzestrzeniania chorób z pacjenta na pacjenta,
2. przed nawiązaniem kontaktu z pacjentami szczególnie wrażliwymi, w tym z przedwcześnie urodzonymi noworodkami,
3. pomiędzy wykonywaniem różnych zabiegów i badań w trakcie wizyty jednego pacjenta,
4. przed badaniem, opatrywaniem lub szyciem otwartych zranień,
5. przed wszelkimi zabiegami operacyjnymi,
6. po zdjęciu rękawiczek jednorazowych,
7. po kontakcie z medycznymi odpadami,
8. po kontakcie z wszelkimi potencjalnie przenoszącymi choroby wydzielinami, na przykład z krwią lub śliną, niezależnie od tego, czy stosowano rękawiczki jednorazowe,
9. po kontakcie z pacjentem zainfekowanym szpitalnymi szczepami bakterii.

Realizacja tych zaleceń jest związana z odpowiednio przygotowanymi stanowiskami do mycia rąk. Standardowo każdy gabinet powinien posiadać swoją umywalkę oraz dozownik z płynem do dezynfekcji rąk i jednorazowymi ręcznikami papierowymi, dzięki czemu lekarz lub pielęgniarka mogą na bieżąco myć dłonie, bez opuszczania stanowiska pracy.

Mycie rąk a grypa

Mycie rąk na co dzień również odgrywa ważną rolę. Ryzyko związane z nieodpowiednią higieną można odczuć na przykład w okresie jesienno-zimowym, gdy pojawia się więcej zachorowań na przeziębienie i grypę, szczególnie w dużych skupiskach ludzi, jak szkoły, zakłady pracy czy centra handlowe. Nie jest możliwe uniknięcie kontaktu z patogenami, ale można zminimalizować ryzyko zarażenia poprzez dokładne mycie rąk po powrocie do domu. Podróż komunikacją publiczną, wizyta w urzędzie czy przedszkolu to wystarczające powody, aby bardzo dokładnie umyć ręce.

Podczas przeziębienia także powinno się myć regularnie dłonie, aby nie rozprzestrzeniać wirusów i bakterii. Koniecznie trzeba wymyć ręce po użyciu chusteczki do nosa, kichaniu i kaszlu. Chociaż zwykle przeziębienie przenosi się drogą kropelkową, wystarczy kontakt zainfekowanej dłoni z twarzą, aby przenieść wirusy i bakterie.

Higiena dłoni w każdej sytuacji

Warto podkreślać, że higiena dłoni jest niezbędna na co dzień, w każdej sytuacji, nie tylko w trakcie choroby. Na dłoniach przenoszone są również wirusy, bakterie i pasożyty, które nie dają natychmiastowych objawów. Nie jest rzadkością nieświadomość pacjentów w zakresie chorób pasożytniczych, szczególnie, że diagnostyka pasożytów bywa trudna i mało skuteczna. Aby zapobiec zarażeniu siebie oraz zarażeniu innych osób, powinno się przestrzegać zasad higieny.

Szczególnie zaleca się mycie rąk m.in.:

• po powrocie do domu,
• przed przygotowywaniem i spożywaniem posiłków,
• po wizycie w toalecie,
• przed zabiegami pielęgnacyjnymi,
• po sprzątaniu,
• po kontakcie z chorą osobą,
• przed i po zmianie pieluszki u dziecka,
• przed zakładaniem soczewek kontaktowych,
• po kontakcie ze zwierzętami, z ich karmą i zabawkami,
• po skończeniu prac w ogrodzie,
• po opróżnianiu kosza na śmieci.

Mycie rąk to podstawa, ale?

Jeśli mycie rąk wskazywane jest jako tak ważny element profilaktyki chorób, dlaczego wciąż występuje taki problem ze stosowaniem higieny?

Jako podstawową przyczynę na świecie wskazuje się ograniczony lub całkowity brak dostępu do bieżącej wody oraz środków higieny. Ten czynnik nie jest typowy tylko dla krajów rozwijających się. Również w krajach rozwiniętych zdarza się, że toalety publiczne nie są odpowiednio zaopatrzone, np. nie ma mydła lub nie ma jak wysuszyć rąk, ponieważ brakuje ręczników papierowych lub suszarki do rąk. Podczas gdy Tymczasem prawidłowa higiena rąk wymaga zastosowania odpowiednich środków myjących i osuszenia ich, a więc nie wystarczy wypłukanie rąk w wodzie i pozostawienie mokrych, by wyschły same. Innym powodem nieprzestrzegania zasad higieny są tradycje kulturowe i lokalne wierzenia. Jak podaje opracowanie WHO, przekonanie o tym, że ręce trzeba myć tylko wtedy, gdy są brudne w widoczny sposób (na przykład ubrudzone błotem lub smarem) jest wciąż silne w wielu kręgach kulturowych. Zagrożenie chorobami nie stanowi natomiast motywacji do częstszego mycia rąk.

W krajach rozwiniętych wskazuje się nieco inne przyczyny. Na podstawie raportu WHO można wyróżnić takie powody niedostatecznego mycia rąk jak m.in.:

• intensywna praca i brak czasu,
• stosowanie rękawiczek jednorazowych jako zamiennik mycia rąk,
• nadmierna liczba pacjentów w stosunku do liczby personelu medycznego,
• brak dostępu do odpowiednio wyposażonych toalet – brak mydła w płynie i ręczników papierowych lub suszarek do rąk,
• niezapewnienie pracownikom odpowiednich warunków do mycia rąk,
• podrażnienia i choroby skóry wywołane przez środki myjące,
• brak wiedzy o związku higieny ze zdrowiem,
• brak jednolitych zasad mycia rąk.

Pośród powyższych przyczyn znajdują się takie, które można natychmiast zniwelować. Dobrze wyposażona toaleta powinna znaleźć się obowiązkowo w miejscu pracy, w placówkach edukacyjnych, placówkach służby zdrowia i innych miejscach publicznych. Standardowo, aby zachować higieniczne warunki, toaleta ogólnodostępna taka wyposażona jest w dozownik do mydła w płynie i suszarkę do rąk lub pojemnik na ręczniki papierowe wraz z koszem na śmieci.

Edukacja w zakresie higieny

Zgodnie z badaniami przeprowadzonymi przez autorów książki „Involving Children For Hand Washing Behavior Change: Repeated Message Delivery to Foster Action”, istotną rolę w profilaktyce chorób przenoszonych na dłoniach jest edukacja. Autorzy podkreślają, że odpowiedni czas na przyswojenie sobie zasad higieny i mycia rąk to wiek 6-10 lat, czyli okres nauki w szkole podstawowej. W tym wieku kształtują się odpowiednie postawy i nawyki. Warto to wykorzystać do nauki prawidłowego mycia dłoni oraz uświadamiania związku między higieną a zdrowiem.

Przy okazji edukacji warto dodać, że ważne jest, aby uczyć poprawnego mycia rąk. Wiele osób wykonuje tę czynność niedokładnie pomijając ważne obszary, myjąc ręce zbyt krótko lub lekceważąc etap suszenia. Edukację wspomagają obrazkowe instrukcje mycia rąk i instrukcje dezynfekcji rąk. Zaleca się zawieszanie ich w toaletach, gabinetach lekarskich, laboratoriach, lokalach gastronomicznych czy zakładach produkcyjnych. Pełnią one rolę nie tylko edukacyjną, ale także przypominającą.

Infografiki - kiedy myć ręce?

Polecamy do pobrania bezpłatne infografiki kiedy myć ręce. Przygotowaliśmy cztery infografiki w formacie karki A4, które można pobrać, wydrukować i zawiesić przy umywalkach.

Infografiki są zróżnicowane ze względu na grupę docelową: dla pracowników służby zdrowia (szpitale, przychodnie, gabinety zabiegowe itp.), dla pracowników mających kontakt z żywnością (gastronomia, zakłady produkujące i przetwarzające żywność itp.), dla dzieci (w szkołach, przedszkolach, placówkach opiekuńczo-wychowawczych, obiektach sportu i rekreacji) i ogólna dla dorosłych do stosowania w miejscu pracy i w domu. 

Pobierz darmową infografikę: Higiena rąk - zalecenia dla pracowników mających kontakt z żywnością

Pobierz darmową infografikę: Higiena rąk - zalecenia dla pracowników służby zdrowia

Pobierz darmową infografikę: Higiena rąk dla dzieci - kiedy myć ręce?

Pobierz darmową infografikę: Higiena rąk - zalecenia ogólne

Polecamy także: Instrukcja mycia rąk - oświata, handel, zakłady i instytucje